I – Xét nghiệm tải lượng virus HIV
1. Tải lượng virus HIV là gì?
HIV là viết tắt của virus suy giảm miễn dịch ở người là virus gây ra AIDS (hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải). AIDS là giai đoạn nhiễm HIV tiến triển nhất, đạt tải lượng virus cao nhất. Tải lượng virus là số lượng virus HIV có trong cơ thể bạn. Xét nghiệm tải lượng virus là đo số lượng bản sao HIV trong một mililit máu.
Giữ tải lượng virus của bạn thấp sẽ làm giảm các biến chứng của HIV và giúp bạn sống lâu hơn. Nếu tuân thủ điều trị bạn có thể có được tuổi thọ bình thường hoặc gần như bình thường. Tuổi thọ của những người nhiễm HIV có điều trị đã tăng đáng kể trong nhiều năm gần đây
2. Xét nghiệm tải lượng virus là gì?
Xét nghiệm tải lượng virus là đếm số lượng bản sao của virus HIV trong mỗi mililit máu (bản sao/mL). Xét nghiệm này sẽ tìm kiếm RNA - một thành phần cấu tạo của HIV có khả năng tự sinh sản. Chúng sẽ sử dụng các enzyme có sẵn trong cơ thể bạn, để tạo ra nhiều bản sao RNA của virus. Số lượng RNA của virus càng nhiều thì việc đo tải lượng HIV trong mẫu máu của bạn càng dễ dàng hơn.
Kết quả xét nghiệm này giúp bác sĩ theo dõi tình trạng nhiễm HIV của bạn và hướng dẫn lựa chọn điều trị. Tải lượng virus HIV giúp tiên lượng bệnh sẽ tiến triển như thế nào. Càng có nhiều HIV trong máu của bạn (đồng nghĩa với việc tải lượng virus của bạn cao), thì số lượng tế bào CD4 trong cơ thể bạn sẽ giảm càng nhanh và nguy cơ mắc bệnh vì HIV càng cao.
Xét nghiệm cũng có thể giúp chẩn đoán nhiễm HIV mới ở những người có kết quả xét nghiệm kháng thể HIV chưa chắc chắn. Xét nghiệm này có thể phát hiện tải lượng virus một vài ngày sau khi nhiễm HIV. Trong khi xét nghiệm kháng thể HIV có thể cho kết quả âm tính trong vòng 2 đến 6 tháng sau khi mới nhiễm HIV. Tuy nhiên, nên xét nghiệm lại kháng thể HIV sau 6 tháng để xác định chẩn đoán.
II – Xét nghiệm số lượng CD4
1. Tế bào CD4 là gì?
CD4 là một tế bào rất quan trọng trong hệ thống miễn dịch của cơ thể, nó giúp cơ thể nhận biết các kháng nguyên lạ, điều hòa hệ thống miễn dịch của cơ thể để bảo vệ cơ thể chống lại các tác nhân nguy hại như vi khuẩn, virus.
CD4 thực chất là tế bào lympho T được sinh ra từ tế bào gốc của tủy xương.
Xét nghiệm đếm số lượng tế bào CD4 là xác định số lượng của tất cả tế bào này trong cơ thể. Số lượng tế bào này càng cao chứng tỏ hệ thống miễn dịch của bạn càng khỏe.
2. Vai trò của tế bào CD4 là gì?
Tế bào CD4, cụ thể là loại T - CD4 có vai trò nhận biết các kháng nguyên lạ, khi xuất hiện kháng nguyên lạ ở trong cơ thể tế bào hoạt hóa bằng cách tiết các cytokine, phát triển mạnh mẽ để tham gia đáp ứng miễn dịch chống lại sự xâm nhập của virus, vi khuẩn. Ở điều kiện bình thường, các CD4 sẽ điều khiển hệ thống miễn dịch một cách hiệu quả nhất để bảo vệ cơ thể.
Khi cơ thể bị giảm số lượng T - CD4 do một bệnh lý nào đó như HIV/AIDS thì sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến đáp ứng miễn dịch của cơ thể, HIV làm ly giải các T - CD4, cơ thể không còn nhận biết được các kháng nguyên lạ và sức để chống đỡ lại với các nhiễm trùng cơ hội do bệnh đó gây ra.
3. Liên hệ giữa tế bào CD4 và những người nhiễm HIV/AIDS
HIV là viết tắt của từ Human Immunodeficiency Virus - một loại virus gây hội chứng suy giảm miễn dịch ở người và AIDS là hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở những người nhiễm HIV, được coi là giai đoạn cuối của bệnh biểu hiện bởi những nhiễm trùng cơ hội hay các ung thư và gây tử vong cho những người mắc phải.
Về cấu trúc của virus HIV: virus này có lớp vỏ ngoài là một màng lipid kép, gắn trên màng là các gai nhú bản chất là glycoprotein gồm gp 120 và gp 41. Các gai nhú này có ái tính rất cao với các phân tử CD4, thông qua các gai nhú này virus có thể bám và xâm nhập vào tế bào đích có thụ thể CD4.
Các tế bào đích đó có thể là: lympho T, bạch cầu đơn nhân hay các đại thực bào,… Tuy nhiên, tế bào T - CD4 vẫn là mục tiêu chính bởi tế bào này có gắn nhiều thụ thể CD4 nhất và T - CD4 là tế bào quan trọng nhất trong cơ chế đáp ứng miễn dịch của cơ thể do vậy khi số lượng tế bào T - CD4 bị suy giảm sẽ dẫn đến hệ miễn dịch của cơ thể suy giảm và tăng cơ hội cho các nhiễm trùng cơ hội.
Khi virus xâm nhập vào cơ thể, nó có thể tồn tại ở 2 dạng:
- Virus ở trạng thái “ngủ” không hoạt động nên đây được gọi là giai đoạn không triệu chứng. Các tế bào T - CD4 bị gắn virus ở giai đoạn này vẫn có thể lây truyền cho người khác.
- Khi virus hoạt động nó gắn vào tế bào T - CD4, ADN của virus gắn vào ADN của tế bào và tế bào này trở thành nơi sản xuất virus HIV. Virus phá vỡ cấu trúc tế bào, làm giảm số lượng tế bào và tiếp tục nhân lên phá vỡ các tế bào khác làm cơ thể không thể chống đỡ lại được chúng.
III – Sử dụng tải lượng virus và số lượng CD4 để theo dõi HIV
Thường được sử dụng cùng nhau, số lượng CD4 và kết quả tải lượng virus sẽ cho bác sĩ biết gần như mọi thứ về nguy cơ đối với sức khỏe của bạn từ HIV. Những xét nghiệm này cũng dùng để theo dõi đáp ứng điều trị.
Kết quả xét nghiệm tải lượng virus có thể được sử dụng cùng với số lượng CD4 để theo dõi nhiễm HIV. Trong số những người có cùng số lượng tế bào CD4, nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có tải lượng virus cao hơn có xu hướng phát triển các triệu chứng nhanh hơn so với những người có tải lượng virus thấp hơn. Ngoài ra, trong số những người có cùng tải lượng virus, những người có số lượng tế bào CD4 thấp hơn có xu hướng mắc bệnh nặng hơn.
- Không bao giờ đưa ra bất kỳ quyết định điều trị nào chỉ dựa trên kết quả của một xét nghiệm.
- Khi điều trị HIV, tải lượng virus rất quan trọng, không phải số lượng CD4, bởi vì nếu tải lượng virus không dưới 50 bản sao / mL thì sẽ ảnh hưởng đến thời gian điều trị có hiệu quả.
Các xét nghiệm tải lượng virus được sử dụng ở nhiều quốc gia nhưng vẫn còn hạn chế ở một số quốc gia khác. Ở các quốc gia đang phát triển, xét nghiệm tải lượng virus và số lượng CD4 có giá cao hơn nhiều so với thuốc. Các nghiên cứu đang xem xét việc phát triển các thử nghiệm mới có giá trị tương đương nhưng không quá đắt hoặc khó thực hiện.
